· 历史杂谈 · 正文详情

钱穆:中国历史人物为何多产生于衰乱世?

来源:名资汇网 作者:caiji007 2024-01-06

1.历史学家钱穆指出,古代中国

点击上方蓝字↑【北大清华讲座】加关注,知识改变命运!天下难事,必作于易;天下大事,必作于细。——老子

2.钱穆的历史观点

历史是人事的记录,必是先有了人才有历史的但不一定有人必会有历史,定要在人中有少数人能来创造历史又且创造了历史,也不一定能继续绵延的,定要不断有人来维持这历史,使他承续不绝因此历史虽说是属于人,但重要的只在比较少数人身上。

3.钱穆中国历代政治得失豆瓣

历史是关于全人群的,但在此人群中,能参加创造历史与持续历史者,则总属少数似乎中国人最懂得此道理,因此中国历史记载最主要的在人物向来被认为正史的二十四史的体例,特别重要是列传可见中国人一向以人物为历史中心。

4.史学家钱穆曾说从前封建时代

故要研究历史,首先要懂得人,尤其需要懂得少数的历史人物如其不懂得人,不懂得历史人物,亦即无法研究历史固然也有人脱离了人和人物中心而来研究历史的,但其研究所得,将总不会接触到历史之主要中心,这是决然可知的。

5.我国著名史学家钱穆在《中国历代政治得失》

我们研究历史的主要目的,或主要功能,是在希望人能成为一历史人物一历史人物,比一专门史学家更重要人群所需要者,乃是在此人群中,能不断有历史人物出现,才能持续旧传统,开创新历史这比不断有史学家出现更需要我此讲如何研究历史人物,也可说主要用意即在此。

6.钱穆的学生中有哪些是著名的史学家

但空说历史人物,势难从头列数,这究将何从说起呢?我此下将试把中国历史人物分作几类来加以述说:第一类:先说关于治世盛世的人物与衰世乱世的人物有人幸而生于治平盛世,但亦有人不幸而生于衰乱之世若说历史以人为主,要人物来创造持续,则似乎在治平盛世所出人物必较多,又较胜。

7.钱穆现代历史学家

在衰乱之世所出人物必会较少,又较劣惟其所出人物多又胜,因此才成其为治平隆盛之世惟其所出人物少又劣,所以才成其为衰乱世我想普通一般想法应如此,但根据中国历史看,却并不然中国历史人物,似乎衰乱世更多过了治盛世,又且强过了治盛世。

8.历史学家钱穆曾说若从现代观念

我此所谓历史人物,乃指其能对此下历史发生作用和影响言而此等人物,在中国历史上,显然是生在乱世衰世的,更多胜过生在治平盛世的此有历史事实为证,不容否认譬如孔子,是中国历史上第一大人物但他生于春秋末期的衰乱世,霸业已尽,时代将变。

9.钱穆中国政治历代得失

可说此一时代,已濒临旧历史传统崩溃消失的末路,势已不可收拾,谁也挽回不过此一颓运来孔子以后,如孟、荀、庄、老诸子生于战国,论其时代,更不如孔子那时天下大乱,残局日破日坏,更是无可收拾了然论开创此后历史新局面,能在中国此后历史上具有无比的大作用大影响的人物,我们总不免要数说到先秦。

10.钱穆的历史地位

试问先秦人物,岂不全是些衰乱世的人物吗?继此再说到两汉两汉之治盛,胜过先秦但论人物,其在历史上作用之大,影响之深,则决不能比先秦又就一般言,东汉之治盛,不如西汉但论人物对此下历史之作用与影响,似乎更胜过西汉。

因此后代人对东汉人物,也似乎较对西汉人物更重视、更敬仰即就经学言,两汉经学首推郑玄但郑氏已生在东汉末期他身经党锢,下接黄巾之乱,而死在献帝建安五年他的一生,开始在东汉末的最衰世,而淹没在三国初标准的大乱世。

但在中国学术史上,他是何等有作用有影响的一位大儒呀!说到唐代,自然可说是治盛世但唐代人物,开元以前转似不如天宝以后宋代虽非乱世,亦可称衰世但宋代人物,却超过了唐代尤其在南宋末年,国家将亡,出一朱子论其在学术史上之地位,尤应越出在郑玄之上。

就其在宋以后中国历史上之作用与影响言,殆可埒上孔子孔子与朱子,是中国史上前后两位最伟大的人物,却均出在衰乱世我们再讲到元代,可说是中国历史上之黑暗时代任何衰乱世,均不能与此时期相比元人统治中国,前后不到八十年,但在此时期中,仍出了不少人物。

如元初有王应麟、胡三省与马端临三大史学家,他们的著作,直到今日,在中国学术史上仍有其不朽的地位此三人对于此下历史上之作用与影响,可谓迄今依然下到明初,一辈开国人物如刘基、宋濂等,也都在元代黑暗时期中养成。

明代之盛,堪与唐比但明代人物更不如唐王阳明出世时的明代,已是衰象呈露,大乱将起下迨明亡,大儒辈出,比宋末元初更像样如顾亭林、黄梨洲、王船山近人称为明末三大儒,亦都堪称为中国历史上的伟大人物综上所陈,可见在中国历史上,凡逢盛世治世,如汉、如唐、如明、如清,所出人物反而比较少,他们对此下历史之作用与影响也往往比较小。

至于衰世乱世,如战国、如汉末、三国、如宋、如明末,所出人物反而比较多,其对中国历史此下之作用与影响也比较大我们若从二十四史中,把各时代人物作一全面的统计,便可知我前面述说之不虚诸位当知,此处实为中国历史文化传统中一项伟大精义所在。

诸位如欲了解此中精义,可自试读《论》、《孟》、《庄》、《老》诸书凡此诸书中所陈述,何一非人生最高理想,何一非人类历史之伟大展望但在他们书中,却不见他们时代的衰乱实况来诸位如欲认识他们的时代,当另读《左传》、《战国策》等史籍。

诸位把此两方面会合看,便知他们之伟大处他们虽生存在此时代之中,而他们的精神意气,则无不超越乎此时代之外之上,而又能心不忘此时代他们都是我所谓能主持一时代,而又能开创一时代之大人物历史只是人事记载,衰乱世自然多记载了些衰乱事。

这些大人物,反而很少得记载上他们当时的历史,然而他们却转成为此下最伟大的历史人物这道理也很明白,一人物生于治世盛世,他在当时某一事功上有所表现,他所表现的即成为历史了但在事业上表现出其为一人物,而人物本身,则决非事业可尽。

因此,只凭事业来烘托来照映出一人物,此人物之真之全之深处,则决不能表现出人生衰乱世,更无事业表现,此人乃能超越乎事业之外,好像那时的历史轮不到他身上,但他正能在事业之外表现出他自己他所表现者,只是赤裸裸地表现了一人。

那种赤裸裸地只是一个人的表现,则是更完全、更伟大、更可贵,更能在历史上引起大作用与大影响此项理论,实应为历史哲学上一大问题我们固可说,所谓历史人物,则必须该在历史上表现出其事业来,才见其人历史性之伟大人若不在历史上有表现,个何从见其在历史上之地位与价值。

如此说来,衰世乱世人物,自然比不上治世和盛世普通就一般历史言,似乎人物总该多出在治世和盛世,一到衰世乱世,就再没有人物或没有更伟大的人物出现但在中国历史上则不然惟有中国,却能在衰乱世生出更多人物,生出更多更具伟大意义与价值的人物,由他们来持续上面传统,来开创下面新历史。

他们的历史性价值,虽不表现在其当身,而表现在其身后此即中国历史文化传统精神真价值所在,亦即是中国历史上一项最有意义的特殊性第二类:关于得志成功的人物与不得志失败的人物所谓得志,指其在当时活动上或说在当时历史舞台上有所表现。

不得志者,则当时身跑不上历史舞台,或跑上了而其事业终归于失败诚然,历史乃是成功者的舞台,失败者只能在历史中作陪衬但就中国以往历史看,则有时失败不得志的,反而会比得志而成功的更伟大此处所谓伟大,即指其对此下历史将会发生大作用与大影响言,而得志与成功的,在其身后反而会比较差。

且看中国古代历史上两大圣人周公与孔子周公得志在上,奠定了周代八百余年的天下孔子不得志,他尝说:“甚矣!吾衰也!久矣,吾不复梦见周公”孔子自叹其不能如周公,而道终不行但孔子对此后历史上的作用与影响,反而比周公大。

唐以前的中国人多推尊周公故从历史眼光来说,周公反而不能与孔子比,这亦因周公在当时是得志而成功的人物周公的全心与全人格,反而给他的得志与成功全代表去了,也可说全掩盖住了孔子则是一位不得志而失败的人物,因此孔子的全心与人格,反而更彰显地照耀在后世。

中国人又多爱崇拜历史上失败的英雄对于在历史上成大功立大业的英雄,如汉代的卫青、霍去病,唐代之李靖、李勣等诸名将,反而比较不重视如岳飞、文天祥、袁崇焕、史可法等,虽然他们在事业上失败了,反而更受后人敬仰崇拜。

此又是中国人的传统史心与中国文化的传统精神所在他们在当时虽失败了,但对后来历史言,却是成功的,而且是大成功历史上每一时代的人物,必有成功与失败之分但人能在失败时代中有其成功,这才始是大成功在失败时代中有其成功,故能引起将来历史上之更成功。

这一番道理,又是中国文化精义所在从另一方面说,卫青、霍去病、李靖、李勣诸人之成功,只表现在事业上,事业表现即代表了其人我们可以说,卫、霍、二李,其人与其事业,价值若相等但岳飞、史可法诸人,因为他们的事业失败了,故其事业不能代表其人,最多只代表了其人之一部分,而此等人物之整体性,则远超乎其事业之外。

我们看卫、霍、二李,只见他们击匈奴、败突厥,觉得他们的事到此而止了因而其人物之本身价值,反不见有什么突出性但我们看那些失败英雄时,此等人物乃被其所努力之事业抛弃在外,因而其全心全人格反而感得特别突出宋儒陆象山曾说:“人不可依草附木。

”一有依附,其人格价值便不会出色纵使依附于事业,也一样如此失败英雄,因无事业可依附,而更见出色当知历史只是认识记载,人事则此起彼落,随表现,随消失只有人,始是历史之主,始可事态之流变,而有其不朽之存在历史不断在变,故一切历史事态必然一去而不复。

后一事不能即是前一事,但此一人物则永远是此一人物只有人物模样,人物典型,可以永存不朽事业到底由人物而演出历史虽是人事之记载,但并非人事之堆积事之背后有人,把事业来装点人,反把人之伟大真性减色了正由此人在事业上不圆满,倒反把他那个真人显出来。

这并不是说,在历史上凡属成功的人物,皆是无价值乃是说,遭遇失败的人物,在其深厚的历史上,反而更显得突出此因人物之伟大,并不能专以其事业作代表但此也须人物自心能识得此理,又须有史学家能为此阐发因此我说这是中国的史心,亦正是中国历史文化传统之真精神所在。

第三类:要讲到有表现的人物与无表现的人物刚才说到,中国历史上有许多失败人物为当时及后世史家所推尊颂扬,他虽然失败,但总是有所表现了此下所讲,则从一个人之有无表现来说我们通常听人说,某人无所表现,似乎其人无所表现即不值提。

但在中国历史上,正有许多伟大人物,其伟大处,则正因其能无所表现而见此话似乎很难懂,但在中国历史上,此种例,多不胜举,亦可说此正是中国历史之伟大处,也即是中国文化之伟大处例如吴太伯,又如伯夷、叔齐,在历史上皆可谓无所表现,而为孔子所称道。

孔子曰:“太伯其至德矣乎!三亿天下让,民无得而称焉”又曰:“不降其志,不辱其身,伯夷叔齐乎!”似乎孔子乃在其无表现中赞扬其已有所表现而且是表现得极可赞扬我们也可说,此乃是在人群社会中,在历史上,一种不沾染不介入的表现,一种逃避脱离的表现。

孟子也常称颂伯夷,他说:“伯夷,目不视恶色,耳不听恶声非其君不事,非其民不使当纣之时,居北海之滨,以待天下之清也故闻伯夷之风者,顽夫廉,懦夫有立志”他的称颂伯夷,大意亦与孔子相同孟子又将伯夷、伊尹、柳下惠并称为三圣人。

他说:“伊尹圣之任,伯夷圣之清,柳下惠圣之和”尧、舜、禹、汤、文、武、周公,是在政治上得志成功的人伊尹为汤相,亦是政治上一得志人物但伯夷、柳下惠,则并无表现,并无成功,孟子却将他二人与尧、舜、禹、汤、伊尹相提并论,同称之为圣人。

后来太史公作《史记》,此为中国正史之创始,为二十四史之第一部,其体例之最重要者,厥在其以人物为中心,而特创列传一体但太史公又将《吴太伯世家》列为三十世家之首,将《伯夷列传》列为七十列传之首他在《伯夷列传》中,屡屡提到因于伯夷之无所表现而无可称道,甚至其人若犹在或有或无可信可疑间,只因孔子称颂了他。

太史公又用颜渊作陪衬,他说:“七十子之徒,仲尼独荐颜渊为好学,然回也屡空,糟糠不厌,而卒早夭……”其实颜渊也就无所表现,故太史公引来推崇伯夷无表现之伟大,而褒然列之于列传之首在孔子七十二弟子中,颜渊似乎是最无表现。

孔子说:“吾与回言终日,不违如愚退而省其私,亦足以发回也不愚”又曰:“贤哉!回也一箪食,一瓢饮,在陋巷,人不堪其忧,回也不改其乐,贤哉!回也”颜渊死,孔子哭之恸并说:“非夫人之为恸而谁为?”然颜渊在孔门到底是无表现,不能与子路、子贡、冉有、宰我诸人相比。

故太史公亦云:“伯夷、叔齐虽贤,颜渊虽笃学,得孔子而名益彰”可见孔子最能看重人物之无表现之一面孔子目此为德行,吴太伯民无得而称,孔子却称之为至德德行在孔门四科中高踞第一太史公作《史记》可谓深得孔子之意以下中国历史上遂搜罗了极多无所表现的人物,而此等人物,亦备受后世人之称道与钦敬,此又是中国历史一特点。

故我说此乃中国之史心,亦即中国文化传统精义所在诸位只有精读中国史,深研中国历史人物,始能对此有了悟让我姑举数例以作说明如春秋时代之介之推,战国时代之先生王斗,西汉初年之商山四皓,及鲁两生循此以下,如东汉初年的严光,此人对历史亦一无表现,但后人永远觉得他是一个了不起人物。

汉光武即帝位,以前长安太学中同学,均已攀龙附凤,功成名遂独严光隐身不见光武思之,乃令以物色访之,久而后得帝从容问光曰:“朕何如昔时?”对曰:“陛下差增于往”因共偃卧,光以足加帝腹上除谏议大夫,不屈乃耕于富春山,后人名其钓处为严陵濑。

这一番故事,虽若有表现,只可说是无表现,亦可谓是表现了其无表现,此等更说不上得志与成功似乎他既不像有志,亦不求有功又如宋初陈抟,居华山修道,恒百余日不起又有林和靖,隐居西湖孤山,垂二十年,足不履城市,植梅畜鹤,时谓其梅妻鹤子。

此等皆同为后世称道我们今天如去富春江畔,或去西岳华山,或去杭州西湖,自然知道对这些人心焉向往即使我们并不亲历其境,但也多知道他们的姓名,对于他们那种无所表现的人格,亦可谓乃只表现一无表现的人格,还像历历在目,这也真是怪事。

又如三国时代,英雄人物层出不穷,大家各显身手可谓在此时代中人,必是各有表现者然亦有无所表现,而被认为第一流人物,如管宁即其一例管宁在当时,实是一无表现但论三国人物,管宁必屈首指他少时曾与华歆同席共读,遇轩冕过门,歆废书往观,宁即与割席分坐。

魏明帝时,华歆位至太尉,欲逊位让宁,宁终不就看来歆虽佩服宁,宁终不重视歆史书称其“虽出处殊涂,俯仰异体,至于兴治美俗,其揆一也”此亦孟子所云禹、稷、颜回同道之意其实管宁固可比颜回之不出,而华歆又岂得与禹、稷相提并论。

要之,中国史家喜欢表彰无表现之人物,真是无微不至论其事业,断断不够载入历史但在其无表现之背后,则卓然有一人在,此却是一大表现这意义值得吾们深细求解又如诸葛亮,好为梁父吟,每自比管仲、乐毅他并不是不能有表现,却又不想表现。

后来刘先主三顾草庐,始肯出许驰驱他在《出师表》中说:“苟全性命于卵石,不求闻达于诸侯”今且问,此两语是否当时诸葛真意?我且举其友作证,一是徐庶,他知诸葛最深,应亦是一有作为人初事刘备,曹操获其母,庶乃辞备归操。

虽仕至御史中丞,然在历史上,终不见徐庶曾为曹操设一谋,划一策其人便如此无表现而终了又一人如庞德公,时荆州刺史刘表屡以礼延,不能屈,隐鹿门山,采药以终诸葛孔明常拜于其床下,可见其人亦非不能有表现,只是宁为一无表现人。

徐、庞如此,故知若非刘先主三顾草庐,诸葛定亦永无表现如徐、庞我们当知诸葛《出师表》两语中,全性命是大事懂得要全性命,自然无意求闻达中国历史上此种无表现的人物,真是各时代都有他们的本领,亦只在全性命正以全得性命,所以成得一人物,而且是至高卓至伟大的人物。

我们若能汇集起写一书,即名“中国历史上之无表现人物”此书亦可有大作用,大影响,至少在阐发史心,宣扬文化传统上,可有大贡献此种尊崇无表现人物之传统,又影响到小说如唐人《虬髯客传》,即是故意要描写一个无表现之英雄。

又如《水浒传》叙述梁山泊一百零八好汉,开始却有一位八十万禁军教头王进,此人如神龙见首不见尾,也是一无表现人物《水浒传》作者,把此一人闲闲叙在前面,真使后面忠义堂上宋江以下一百零八位好汉,相形减色此种笔法,可谓与太史公《史记》三十世家以吴太伯为首,七十列传以伯夷为首,有异曲同工之妙。

可谓是能直探史心的一种大手笔,诸位莫轻忽过今天诸位也可说是各处在衰乱之世,不免有生不逢辰之感然诸位一读历史,知道研究历史人物,便知我们尽可做一不得志和失败的人,或甚至做一无表现之人这一时代是失败了,但处此时代之人,仍可各自有成,并可有大成。

只要人能有成,下面时代便可挽转,不使常在失败中若人都失败了,则一切完了,下面亦将无成功时代可期孟子曾说:“禹、稷、颜回同道,易地则皆然”禹、稷是有表现的人,颜回则是无表现的人,这只因时代不同但不论有表现无表现,历史传统,文化精神,却同样主持在他们手里。

孟子又说:“人必有所不为而后可以有为”不为正是无表现所以若时代不许可,我们尽可不强求表现一旦时来运转,风云际会,到那时自有出来表现的人“留得青山在,不怕没柴烧”保留得有人,还怕历史中断吗?昔范仲淹作《严子陵先生祠堂记》,末后两句为“先生之德,山高水长。

”有一人说,“德”字不如改作“风”字,范公欣然从之上面说过,孔子四科,德行为首,而颜回、闵子骞、仲弓、冉伯牛那些德行人物,却都是无表现的人物,故范仲淹以“德”指其人之操守与人格,但此只属私人的风则可以影响他人,扩而至于历史后代,并可发生莫大影响与作用。

孔子说:“君子之德,风小人之德,草草上之风,必偃”孟子亦云:“圣人,百世之师也,伯夷、柳下惠是也故闻伯夷之风者,顽夫廉,懦夫有立志闻柳下惠之风者,薄夫敦,鄙夫宽”但孟子只言伯夷、柳下惠之风,却不说伊尹之风,此何故?岂不因前两人无表现,而后一人有表现?在事功上有了表现的人,反而对后世的风力少劲。

因事功总不免要掺杂近时代呀,地位呀,机缘呀,遭遇呀,种种条件,故而事功总不免滞在实境中,反而无风,也不能成为风惟有立德之人,只赤裸裸是此人,更不待事业表现,反而其德可以风靡后世在严子陵本人当时,只是抱此德,但经历久远,此德却展衍成风。

故说“先生之德山高水长”之德字不如改风字,更见深义否则有德之人,岂不成为一自了汉,与世无补,又何足贵?在中国历史上,正为有此许多衰世乱世的人物,有此许多不得志而失败的人物,有此许多无表现无作为的人物,才使中国历史文化绵延不缀,直到于今,经历了四五千年的长时期,而依然存在。

故我劝诸位,处衰世乱世不足怕,就是不得志或失败了,亦不足怕甚至于无所表现无所作为,同样不足怕主要的在如何成得一人物有了人物,下面自然会不断有历史但如何才算得一人物呢?此正是我这一讲演所要提出,请诸位去细心研究的。

上面所说,似乎像指中国古人所谓立德立功与立言的三不朽而言德指的人格方面,功指的事业方面,言指的思想与学术方面现在再就中国的文学方面略有陈述,文学不必全是立言中国历史上最受后代崇拜的三大文学家,屈原、陶渊明与杜甫,此三人,皆为众熟知。

屈原可说是一位在政治上不得志而失败的人物,陶渊明则是一位不愿有所表现的人物,杜甫则是意欲求有表现而终无机会让他表现的人物他们均以自己一份赤忱的热情,透过文学,而表达出他们各自的心志来上面说过,人在治世盛世,功成志得,有所表现,别人反而对他为人不易有更深的觉察。

惟在衰乱之世,不得志,失败了,或是无表现,这样的人,凡易使人深切看出他的内心意志来,如上三人均是不但文学如此,艺术亦然如宋末郑所南画兰,即是最好之一例又如元末高士倪云林,明末八大山人与石涛等,此等诗人画家在历史上可谓一无表现,但历史却在他们的艺术与他们的诗文上表现出来了。

他们无事功可表现,所表现的则是他们之心志由他们之心志,可以想见他们之时代,故说历史在他们之诗文艺术上表现了故中国人之文学,非纯粹之文学中国人之艺术,亦非纯粹之艺术重要者,乃在其内心意志一面一人在事业上无表现,旁见侧出在文学艺术作品中来表现,这亦是中国文化传统精神之一脉。

他其人可以不上历史,但历史却在他身上他可以无表现,但无表现之表现,却成为大表现中国有许多历史人物皆当由此处去看我在此将特地提出一“志”字中国人常言“志士仁人”,人若无志,便亦不仁但其所志,亦正贵在此一仁字上。

孔子说:“吾十有五而志于学”又说:“匹夫不可夺志”诸位如须研究历史人物,却须先具一“彼人也,我亦人也,有为者亦若是”之志若没有了此志,则古人自是古人,历史自是历史,和我渺不相涉,总研究不出一所以然来昔顾亭林尝云:“易姓改号,谓之亡国。

仁义充塞而至于率兽食人,人将相食,谓之亡天下”又说:“知保天下然后知保国,保国者,其君其臣,肉食者谋之保天下者,匹夫之贱与有责焉”亭林所谓保国与亡国,是指一国之政治言所谓保天下与亡天下,则指民族文化之绝续言。

我上面所说那些历史人物,则多是有志保天下的人他们在历史上,有许多亦仅只是一匹夫但文化绝续,时运兴衰之大责任,他们却把己身来担起我们今天所处的时代,或许比历史上任何时代更衰更乱可是我们的处境,比起古人来,实未见困难更甚。

如我们能设身处地,平心去研究我们历史上许多处衰世乱世的人物,许多不得志失败的人物,甚至许多无表现无作为的人物,便知今天的天下兴亡,我们也实在责有难逃若我们脱离现实,只驰心空想汉、唐盛世,只驰心空想一旦得意来做一个历史上成功的人物,则深恐河清难俟,我们也只有嗟叹终老,但也好因此把我们的责任交卸净尽了。

《易经》上亦说:“天地闭、贤人隐”,隐了自然没有所表现中国文化之伟大,正在天地闭时,贤人懂得隐正在天地闭时,隐处仍还有贤人因此,天地不会常闭,贤人不会常隐这些人乃在隐处旋乾转坤,天地给他们转变了,但别人还是看不见,只当是他无所表现。

诸位想,这是何等伟大的表现呀!诸位若有志,不妨来搜罗隐逸,写一部中国贤人传,把中国历史上那些无表现的人物,自许由、务光、吴太伯、伯夷、叔齐起,从头叙述我想只在正史上,又何止有千百人他们之无所表现,正是我们日常人生中之最高表现。

诸位若再搜罗到各地地方志,及笔记小说之类,更可找出很多这类的人物这是天地元气所钟,文化命脉所寄今天我们只看重得志成功和有表现的人,却忽略了那些不得志失败和无表现的人因此也遂觉到自己并无责任可言诸位当知,中国历史所以能经历如许大灾难大衰乱,而仍然绵延不断,隐隐中主宰此历史维持此命脉者,正在此等不得志不成功和无表现的人物身上。

但在今天,我们心目中已无此等人物的地位存在纵使尚有隐了的贤人,我们也将觌面不相识,此实是中国文化的极大不幸极大危机我们当求再认识此等人物之可贵人或问,我一匹夫,怎能负起天下兴亡之大责?其实匹夫也好,匹妇也好,只要他能像像样样地做一人,便是此责已尽。

从人物来讲历史,近人或许已认为是落伍了至于研究历史而注意的这些无表现的人物,近人将更认为此与历史无关此话亦不错,此等人本可以不载入历史但历史的大命脉正在此等人身上中国历史之伟大,正在其由大批若和历史不相干之人来负荷此历史。

诸位今天,也莫要认为自己和历史不相干,诸位亦正该负荷起此历史之重任或有人问:你是讲历史的,将来中国前途如何,你该有一看法其实我亦哪能烛见未来我只见向来历史是如此,在此乱世,我亦只能说:“苟全性命,不求闻达。

”诸为或许又会问,现在时代变了,人人得有一分自由,该有一番表现,为何却要置身事外做一无表现的人?此则又须回复到我上次所讲修身、齐家、治国、平天下的话题当知各人的成败,全视其“志”“业”但业是外在的,在我之身外,我们自难有把握要业必成。

志则是内在的,只在我心,用我自己的心力便可掌握住故对每一人,且莫问其事业,当先看其意志中国古人又说“诗言志”,中国人有时把此志只在文学中诗中来表现若我们把西方人观点来看中国人,有时觉得像是不积极,无力量,无奋斗精神。

我亦常说中国史像似一首诗但诗中有志,看似柔软无力,却已表现出无限力量诗可以风,我们不得已而思其次,不治史,姑且学诗中国诗里的理想境界,则必是具有风力的风来了,万物滋生诸位若能从诗中披拂到一些古人之风,诸位又若能把此风吹向他处,吹向将来。

诸位当知风是无物能阻的风大了,自能所向披靡且待我们大家来吹嘘成风吧!文章

标签

上一篇:聚焦 | 这些历史人物已从教科书中消失,背后原因都有哪些?

下一篇:考一考,50个成语对应的50个历史人物,你都知道吗?

Weibo Article 1 Weibo Article 2 Weibo Article 3 Weibo Article 4 Weibo Article 5 Weibo Article 6 Weibo Article 7 Weibo Article 8 Weibo Article 9 Weibo Article 10 Weibo Article 11 Weibo Article 12 Weibo Article 13 Weibo Article 14 Weibo Article 15 Weibo Article 16 Weibo Article 17 Weibo Article 18 Weibo Article 19 Weibo Article 20 Weibo Article 21 Weibo Article 22 Weibo Article 23 Weibo Article 24 Weibo Article 25 Weibo Article 26 Weibo Article 27 Weibo Article 28 Weibo Article 29 Weibo Article 30 Weibo Article 31 Weibo Article 32 Weibo Article 33 Weibo Article 34 Weibo Article 35 Weibo Article 36 Weibo Article 37 Weibo Article 38 Weibo Article 39 Weibo Article 40 Weibo Article 41 Weibo Article 42 Weibo Article 43 Weibo Article 44 Weibo Article 45 Weibo Article 46 Weibo Article 47 Weibo Article 48 Weibo Article 49 Weibo Article 50 Weibo Article 51 Weibo Article 52 Weibo Article 53 Weibo Article 54 Weibo Article 55 Weibo Article 56 Weibo Article 57 Weibo Article 58 Weibo Article 59 Weibo Article 60 Weibo Article 61 Weibo Article 62 Weibo Article 63 Weibo Article 64 Weibo Article 65 Weibo Article 66 Weibo Article 67 Weibo Article 68 Weibo Article 69 Weibo Article 70 Weibo Article 71 Weibo Article 72 Weibo Article 73 Weibo Article 74 Weibo Article 75 Weibo Article 76 Weibo Article 77 Weibo Article 78 Weibo Article 79 Weibo Article 80 Weibo Article 81 Weibo Article 82 Weibo Article 83 Weibo Article 84 Weibo Article 85 Weibo Article 86 Weibo Article 87 Weibo Article 88 Weibo Article 89 Weibo Article 90 Weibo Article 91 Weibo Article 92 Weibo Article 93 Weibo Article 94 Weibo Article 95 Weibo Article 96 Weibo Article 97 Weibo Article 98 Weibo Article 99 Weibo Article 100 Weibo Article 101 Weibo Article 102 Weibo Article 103 Weibo Article 104 Weibo Article 105 Weibo Article 106 Weibo Article 107 Weibo Article 108 Weibo Article 109 Weibo Article 110 Weibo Article 111 Weibo Article 112 Weibo Article 113 Weibo Article 114 Weibo Article 115 Weibo Article 116 Weibo Article 117 Weibo Article 118 Weibo Article 119 Weibo Article 120 Weibo Article 121 Weibo Article 122 Weibo Article 123 Weibo Article 124 Weibo Article 125 Weibo Article 126 Weibo Article 127 Weibo Article 128 Weibo Article 129 Weibo Article 130 Weibo Article 131 Weibo Article 132 Weibo Article 133 Weibo Article 134 Weibo Article 135 Weibo Article 136 Weibo Article 137 Weibo Article 138 Weibo Article 139 Weibo Article 140 Weibo Article 141 Weibo Article 142 Weibo Article 143 Weibo Article 144 Weibo Article 145 Weibo Article 146 Weibo Article 147 Weibo Article 148 Weibo Article 149 Weibo Article 150 Weibo Article 151 Weibo Article 152 Weibo Article 153 Weibo Article 154 Weibo Article 155 Weibo Article 156 Weibo Article 157 Weibo Article 158 Weibo Article 159 Weibo Article 160 Weibo Article 161 Weibo Article 162 Weibo Article 163 Weibo Article 164 Weibo Article 165 Weibo Article 166 Weibo Article 167 Weibo Article 168 Weibo Article 169 Weibo Article 170 Weibo Article 171 Weibo Article 172 Weibo Article 173 Weibo Article 174 Weibo Article 175 Weibo Article 176 Weibo Article 177 Weibo Article 178 Weibo Article 179 Weibo Article 180 Weibo Article 181 Weibo Article 182 Weibo Article 183 Weibo Article 184 Weibo Article 185 Weibo Article 186 Weibo Article 187 Weibo Article 188 Weibo Article 189 Weibo Article 190 Weibo Article 191 Weibo Article 192 Weibo Article 193 Weibo Article 194 Weibo Article 195 Weibo Article 196 Weibo Article 197 Weibo Article 198 Weibo Article 199 Weibo Article 200 Weibo Article 201 Weibo Article 202 Weibo Article 203 Weibo Article 204 Weibo Article 205 Weibo Article 206 Weibo Article 207 Weibo Article 208 Weibo Article 209 Weibo Article 210 Weibo Article 211 Weibo Article 212 Weibo Article 213 Weibo Article 214 Weibo Article 215 Weibo Article 216 Weibo Article 217 Weibo Article 218 Weibo Article 219 Weibo Article 220 Weibo Article 221 Weibo Article 222 Weibo Article 223 Weibo Article 224 Weibo Article 225 Weibo Article 226 Weibo Article 227 Weibo Article 228 Weibo Article 229 Weibo Article 230 Weibo Article 231 Weibo Article 232 Weibo Article 233 Weibo Article 234 Weibo Article 235 Weibo Article 236 Weibo Article 237 Weibo Article 238 Weibo Article 239 Weibo Article 240 Weibo Article 241 Weibo Article 242 Weibo Article 243 Weibo Article 244 Weibo Article 245 Weibo Article 246 Weibo Article 247 Weibo Article 248 Weibo Article 249 Weibo Article 250 Weibo Article 251 Weibo Article 252 Weibo Article 253 Weibo Article 254 Weibo Article 255 Weibo Article 256 Weibo Article 257 Weibo Article 258 Weibo Article 259 Weibo Article 260 Weibo Article 261 Weibo Article 262 Weibo Article 263 Weibo Article 264 Weibo Article 265 Weibo Article 266 Weibo Article 267 Weibo Article 268 Weibo Article 269 Weibo Article 270 Weibo Article 271 Weibo Article 272 Weibo Article 273 Weibo Article 274 Weibo Article 275 Weibo Article 276 Weibo Article 277 Weibo Article 278 Weibo Article 279 Weibo Article 280 Weibo Article 281 Weibo Article 282 Weibo Article 283 Weibo Article 284 Weibo Article 285 Weibo Article 286 Weibo Article 287 Weibo Article 288 Weibo Article 289 Weibo Article 290 Weibo Article 291 Weibo Article 292 Weibo Article 293 Weibo Article 294 Weibo Article 295 Weibo Article 296 Weibo Article 297 Weibo Article 298 Weibo Article 299 Weibo Article 300 Weibo Article 301 Weibo Article 302 Weibo Article 303 Weibo Article 304 Weibo Article 305 Weibo Article 306 Weibo Article 307 Weibo Article 308 Weibo Article 309 Weibo Article 310 Weibo Article 311 Weibo Article 312 Weibo Article 313 Weibo Article 314 Weibo Article 315 Weibo Article 316 Weibo Article 317 Weibo Article 318 Weibo Article 319 Weibo Article 320 Weibo Article 321 Weibo Article 322 Weibo Article 323 Weibo Article 324 Weibo Article 325 Weibo Article 326 Weibo Article 327 Weibo Article 328 Weibo Article 329 Weibo Article 330 Weibo Article 331 Weibo Article 332 Weibo Article 333 Weibo Article 334 Weibo Article 335 Weibo Article 336 Weibo Article 337 Weibo Article 338 Weibo Article 339 Weibo Article 340 Weibo Article 341 Weibo Article 342 Weibo Article 343 Weibo Article 344 Weibo Article 345 Weibo Article 346 Weibo Article 347 Weibo Article 348 Weibo Article 349 Weibo Article 350 Weibo Article 351 Weibo Article 352 Weibo Article 353 Weibo Article 354 Weibo Article 355 Weibo Article 356 Weibo Article 357 Weibo Article 358 Weibo Article 359 Weibo Article 360 Weibo Article 361 Weibo Article 362 Weibo Article 363 Weibo Article 364 Weibo Article 365 Weibo Article 366 Weibo Article 367 Weibo Article 368 Weibo Article 369 Weibo Article 370 Weibo Article 371 Weibo Article 372 Weibo Article 373 Weibo Article 374 Weibo Article 375 Weibo Article 376 Weibo Article 377 Weibo Article 378 Weibo Article 379 Weibo Article 380 Weibo Article 381 Weibo Article 382 Weibo Article 383 Weibo Article 384 Weibo Article 385 Weibo Article 386 Weibo Article 387 Weibo Article 388 Weibo Article 389 Weibo Article 390 Weibo Article 391 Weibo Article 392 Weibo Article 393 Weibo Article 394 Weibo Article 395 Weibo Article 396 Weibo Article 397 Weibo Article 398 Weibo Article 399 Weibo Article 400 Weibo Article 401 Weibo Article 402 Weibo Article 403 Weibo Article 404 Weibo Article 405 Weibo Article 406 Weibo Article 407 Weibo Article 408 Weibo Article 409 Weibo Article 410 Weibo Article 411 Weibo Article 412 Weibo Article 413 Weibo Article 414 Weibo Article 415 Weibo Article 416 Weibo Article 417 Weibo Article 418 Weibo Article 419 Weibo Article 420 Weibo Article 421 Weibo Article 422 Weibo Article 423 Weibo Article 424 Weibo Article 425 Weibo Article 426 Weibo Article 427 Weibo Article 428 Weibo Article 429 Weibo Article 430 Weibo Article 431 Weibo Article 432 Weibo Article 433 Weibo Article 434 Weibo Article 435 Weibo Article 436 Weibo Article 437 Weibo Article 438 Weibo Article 439 Weibo Article 440 Weibo Article 441 Weibo Article 442 Weibo Article 443 Weibo Article 444 Weibo Article 445 Weibo Article 446 Weibo Article 447 Weibo Article 448 Weibo Article 449 Weibo Article 450 Weibo Article 451 Weibo Article 452 Weibo Article 453 Weibo Article 454 Weibo Article 455 Weibo Article 456 Weibo Article 457 Weibo Article 458 Weibo Article 459 Weibo Article 460 Weibo Article 461 Weibo Article 462 Weibo Article 463 Weibo Article 464 Weibo Article 465 Weibo Article 466 Weibo Article 467 Weibo Article 468 Weibo Article 469 Weibo Article 470 Weibo Article 471 Weibo Article 472 Weibo Article 473 Weibo Article 474 Weibo Article 475 Weibo Article 476 Weibo Article 477 Weibo Article 478 Weibo Article 479 Weibo Article 480 Weibo Article 481 Weibo Article 482 Weibo Article 483 Weibo Article 484 Weibo Article 485 Weibo Article 486 Weibo Article 487 Weibo Article 488 Weibo Article 489 Weibo Article 490 Weibo Article 491 Weibo Article 492 Weibo Article 493 Weibo Article 494 Weibo Article 495 Weibo Article 496 Weibo Article 497 Weibo Article 498 Weibo Article 499 Weibo Article 500 Weibo Article 501 Weibo Article 502 Weibo Article 503 Weibo Article 504 Weibo Article 505 Weibo Article 506 Weibo Article 507 Weibo Article 508 Weibo Article 509 Weibo Article 510 Weibo Article 511 Weibo Article 512 Weibo Article 513 Weibo Article 514 Weibo Article 515 Weibo Article 516 Weibo Article 517 Weibo Article 518 Weibo Article 519 Weibo Article 520 Weibo Article 521 Weibo Article 522 Weibo Article 523 Weibo Article 524 Weibo Article 525 Weibo Article 526 Weibo Article 527 Weibo Article 528 Weibo Article 529 Weibo Article 530 Weibo Article 531 Weibo Article 532 Weibo Article 533 Weibo Article 534 Weibo Article 535 Weibo Article 536 Weibo Article 537 Weibo Article 538 Weibo Article 539 Weibo Article 540 Weibo Article 541 Weibo Article 542 Weibo Article 543 Weibo Article 544 Weibo Article 545 Weibo Article 546 Weibo Article 547 Weibo Article 548 Weibo Article 549 Weibo Article 550 Weibo Article 551 Weibo Article 552 Weibo Article 553 Weibo Article 554 Weibo Article 555 Weibo Article 556 Weibo Article 557 Weibo Article 558 Weibo Article 559 Weibo Article 560 Weibo Article 561 Weibo Article 562 Weibo Article 563 Weibo Article 564 Weibo Article 565 Weibo Article 566 Weibo Article 567 Weibo Article 568 Weibo Article 569 Weibo Article 570 Weibo Article 571 Weibo Article 572 Weibo Article 573 Weibo Article 574 Weibo Article 575 Weibo Article 576 Weibo Article 577 Weibo Article 578 Weibo Article 579 Weibo Article 580 Weibo Article 581 Weibo Article 582 Weibo Article 583 Weibo Article 584 Weibo Article 585 Weibo Article 586 Weibo Article 587 Weibo Article 588 Weibo Article 589 Weibo Article 590 Weibo Article 591 Weibo Article 592 Weibo Article 593 Weibo Article 594 Weibo Article 595 Weibo Article 596 Weibo Article 597 Weibo Article 598 Weibo Article 599 Weibo Article 600 Weibo Article 601 Weibo Article 602 Weibo Article 603 Weibo Article 604 Weibo Article 605 Weibo Article 606 Weibo Article 607 Weibo Article 608 Weibo Article 609 Weibo Article 610 Weibo Article 611 Weibo Article 612 Weibo Article 613 Weibo Article 614 Weibo Article 615 Weibo Article 616 Weibo Article 617 Weibo Article 618 Weibo Article 619 Weibo Article 620 Weibo Article 621 Weibo Article 622 Weibo Article 623 Weibo Article 624 Weibo Article 625 Weibo Article 626 Weibo Article 627 Weibo Article 628 Weibo Article 629 Weibo Article 630 Weibo Article 631 Weibo Article 632 Weibo Article 633 Weibo Article 634 Weibo Article 635 Weibo Article 636 Weibo Article 637 Weibo Article 638 Weibo Article 639 Weibo Article 640 Weibo Article 641 Weibo Article 642 Weibo Article 643 Weibo Article 644 Weibo Article 645 Weibo Article 646 Weibo Article 647 Weibo Article 648 Weibo Article 649 Weibo Article 650 Weibo Article 651 Weibo Article 652 Weibo Article 653 Weibo Article 654 Weibo Article 655 Weibo Article 656 Weibo Article 657 Weibo Article 658 Weibo Article 659 Weibo Article 660 Weibo Article 661 Weibo Article 662 Weibo Article 663 Weibo Article 664 Weibo Article 665 Weibo Article 666 Weibo Article 667 Weibo Article 668 Weibo Article 669 Weibo Article 670 Weibo Article 671 Weibo Article 672 Weibo Article 673 Weibo Article 674 Weibo Article 675 Weibo Article 676 Weibo Article 677 Weibo Article 678 Weibo Article 679 Weibo Article 680 Weibo Article 681 Weibo Article 682 Weibo Article 683 Weibo Article 684 Weibo Article 685 Weibo Article 686 Weibo Article 687 Weibo Article 688 Weibo Article 689 Weibo Article 690 Weibo Article 691 Weibo Article 692 Weibo Article 693 Weibo Article 694 Weibo Article 695 Weibo Article 696 Weibo Article 697 Weibo Article 698 Weibo Article 699 Weibo Article 700 Weibo Article 701 Weibo Article 702 Weibo Article 703 Weibo Article 704 Weibo Article 705 Weibo Article 706 Weibo Article 707 Weibo Article 708 Weibo Article 709 Weibo Article 710 Weibo Article 711 Weibo Article 712 Weibo Article 713 Weibo Article 714 Weibo Article 715 Weibo Article 716 Weibo Article 717 Weibo Article 718 Weibo Article 719 Weibo Article 720 Weibo Article 721 Weibo Article 722 Weibo Article 723 Weibo Article 724 Weibo Article 725 Weibo Article 726